Baskı Çeşitleri

Baskı Teknikleri Nelerdir?

Basılmış oldukları kalıba göre baskı teknikleri farklı isimler alır. Çok yaygın bir şekilde kullanılan baskı teknikleri ise; düz baskı, yüksek baskı, elek baskı ve çukur baskıdır. Uygulanma yapılacak olan çalışmaya uygun tekniğin seçilmesi oldukça önemlidir.

Birçok alanda kullanım yerine sahip olan baskı teknikleri, teknolojinin yardımıyla geniş kullanım elde etmiştir.

Yüksek Baskı Sistemi

Bir diğer adı tipografi olan, yüksek baskı sistemi, baskı teknikleri arasında önemli bir yere sahiptir. Bu sistemde; baskı kalıbının kalıp yapan yüzeyi, baskı yapmayan bölümlere göre daha yüksektir. Yüksek baskı tekniğinde kalıp olarak makine dizgi, el dizgi, fotopolimer ve çinko klişelere baskı yapan ve baskı yapmayan bölümler arasındaki yükseklik farkı nedeni ile yüksek baskı sistemi adını alır.

Düz (Ofset) Baskı Sistemi

Düz baskı sistemi mürekkebin su ile itilmesi ile çalışır. Baskı teknikleri arasında olan düz baskı sistemi, ofset baskı adı ile de bilinmektedir. Bu sistemde orijinalden alınan görüntü hassas baskı plakasına aktarılır ve kalıp hazırlama aşamasına geçilir.

Düz bakı sisteminde kalıp yüzeyi yüksek baskıdaki gibi değildir, hepsi aynı yüksekliktedir. Bu nedenle bu sistem düz baskı adını almıştır. Düz baskı sistemi yapan makinelerin 3 kazanı vardır. Bunlar; kalıp, kauçuk ve baskı kazanıdır. Düz baskı uygulamasında şekiller sırası ile kazandan kazana geçer.

Çukur (Tifdruk Baskı) Sistemi

Bu baskı sistemi yüksek baskının aksi bir sistem olup kullanılan kalıp, çukur şekildedir. Baskı işleminde kullanılan boya bu çukurlara dolar. Kalıptaki fazla mürekkep rakle ile sıyrılarak çukur baskı teknikleri yapılır. Çukur baskı tekniğinin diğer adı, tifdruk baskıdır.

Farklı çukur baskı sistemlerinde baskı ve resimlerin görüntüsü de birbirinden farklıdır. Ancak hepsinin tek bir ortak özelliği vardır, o da yazıların tırtıllı bir şekilde basılmamasıdır. Bunun en önemli sebebi ise, yazılarda tram kullanmak mecburiyetinde olmalarıdır. Yazılarda yalnızca el ile kazınan silindirlerde tram kullanılmaz.

Yazılarda tram kullanma mecburiyetinin sebebi, çukurların içerisine dolan boyanın çizgiler tarafından tutularak mürekkebin akmasının engellenmesidir. Klasik çukur baskı sistemlerinde çukurların derinliği farklıdır; fakat çapları aynıdır. Bir diğer çukur baskı sistemi ise, gravür tifdruk sistemidir.

Bu sistemde elektronik silindir makineler ile hazırlanmış olan silindirlerin baskıdaki noktaları açık ve orta tonlardadır ve şekli elips biçimindedir. Yarı otopi tifdruk da, çukur baskı sistemlerinden biridir. Bu sistemde çukurların derinliği ve çapı farklıdır. Oto tipi çukur baskı sisteminde ise, çukurların derinliği aynıdır ancak çapları farklıdır.

Elek (Serigrafi) Baskı Sistemi

Bu baskı sisteminde; ipek bez ya da sentetik bez, baskı kalıbı olarak kullanılır. Baskı teknikleri arasında yer alan elek baskı sisteminde, elek üzerindeki mürekkep rakle ile sıyrıldığında deliklerden geçerek kağıda baskı yapar. Elek baskı sisteminde elek gerilir.

Ardından özel bir solüsyon ön ve arka yüzeye sürülür. Kurumasının ardından, vakum altında tramlı pozitif lif pozlandırması yapılır. Pozlanmış olan kısımlar sert olurken, pozlanmayanlar yumuşak olur. Devamında ise, eleğin yüzeyden ayrılması için tazyikli su ile banyo yapılır  Bu sayede mürekkebin geçeceği alan boşalır. Eğer gerekirse elekte düzeltme yapılır. Ardından sertleşmesi için banyo yapılan veya özel bir lakla kapatılmış olan baskı hazır hale gelir.

Elek baskı sisteminde kalın bir boya tabakası vardır. Diğer baskılarda boya kalınlığı üç mikron iken; elek baskı sisteminde 20-30 mikrondur. Mukavva, kağıt, tahta, cam gibi materyallere serigrafi yapılabilir.

En Yaygın Baskı Teknikleri

Günümüzde en çok kullanılan baskı teknikleri arasında; ofset baskı, dijital baskı, serigrafi baskı ve tampon baskı yer alır.

• Dijital Baskı

Baskı teknikleri arasında oldukça önemli bir yeri olan ve çok sık tercih edilen dijital baskı, adından da anlaşılabileceği gibi, dijital ortamda hazırlanır. Özellikle reklam çalışmalarında kullanılır. Dijital baskı, ekonomik bir şekilde baskı yapılmasını sağlar ve şirketler tarafından çok sık tercih edilir.

• Serigrafi Baskı

Serigrafi baskı sistemleri, elek baskı adı ile de bilinir. Serigrafi baskı teknikleri, ahşap ya da metal bir çerçeve kullanılarak yapılır. Serigrafi baskı sisteminde kalıp olarak ipek kullanılmasından dolayı, kumaşlar bu çerçevelere gerilir. Serigrafi baskı tekniğinde maskeleme yöntemi kullanılır. Seri baskı işlemlerinde, serigrafi baskı tekniği çok sık tercih edilir ve yaygın bir şekilde kullanılır.

• Tampon Baskı

Tampon baskı türü çok tercih edilen baskı çeşitleri arasında yer alır. Bu baskılar ile, bombeli yüzeylere kolay bir şekilde baskı yapılabilir. Tampon baskı ile; çukur yüzeylere, bombeli yüzeylere, yuvarlak ve düz yüzeylere bir ya da daha fazla renk kullanılarak baskı yapılması mümkündür. Ayrıca, tampon baskı tekniği reklam sektöründe de çok kullanılır.

• Ofset Baskı

Bu baskı sistemi kitap ve dergilerin kapak baskılarının yapılmasında kullanılır. Ofset baskı sistemi, herkes tarafından bilinen baskı teknikleri arasındadır. Ofset baskı günümüzde yaygın bir şekilde kullanılır. Gelişen teknoloji ile ofset baskı sistemi de oldukça gelişmiştir. Ofset baskı sistemi, su ve mürekkebin karışmadığı bir ortamda yapılır. Dergi ve kitap baskılarında oldukça yaygın bir şekilde kullanılır.

• Tifdruk Baskı

Matbaacılık sektöründe yaygın bir şekilde kullanılan baskı teknikleri arasında tfidruk baskı, önemli bir yere sahiptir. Tifdruk baskı ambalaj yüzeylerinin baskısında kullanılır. Bir diğer adı ise, çukur baskıdır. Bu yöntemde; hızlı buharlaşan, akışkanlı mürekkepler kullanılır.

• Flekso Bakı

Flekso baskı sisteminde solvent bazlı mürekkepler ve esnek kalıplar kullanılır. Flexo baskı sistemi düşük maliyetli olmasından ve karmaşık bir teknolojiye sahip olmamasından dolayı yaygın bir şekilde kullanılır. Bu baskı teknikleri sisteminde, dijital ve analog olmak üzere, iki tür kalıp kullanılır. Sakız ambalajları, yiyecek ve şekerleme poşetleri gibi malzemeler üzerine bu baskı yöntemi kullanılarak oldukça kaliteli baskılar yapılır.

• Yüksek Baskı

Yüksek baskı tekniği çok eski bir tarihe dayanan ve çok sık tercih edilen bir baskı türüdür. Bu teknikte kalıp yüzeyine basılmayacak olan kısımlar kazılır ya da oyulur. Yüksek kalan kısımlar, tampon ya da merdane ile mürekkep verilmek sureti ile baskı yapılır.

Yüksek baskı tekniği 12. yüzyılda Çin’de ve 15. yüzyılda ise, Avrupa’da kullanılmaya başlanmıştır. Ayrıca, yüksek baskı tekniği Orta Çağ Avrupa’sında, kutsal resimler için kullanılmıştır. 1440 yılında Gutenberg, harfleri dizerek sayfa kalıbı oluşturma tekniğini bulmuştur.

Bundan sonra tahta kalıplar yalnızca resim baskıları için kullanılmıştır. Yüksek baskı tekniği ile Avrupa’da kağıdın yapılması kolaylaşmıştır. Türkiye’de ise, yüksek baskı tekniği 1730 yılından beri kullanılır.

• Tampon Baskı

Serigrafi baskı tekniğinde kullanılan İpek kumaşın ulaşamadığı her türlü yüzeye tampon baskı kullanılır. Tampon baskı sistemi kavisli, düz, buruşuk ve bombeli yüzeylerde, kolay bir şekilde baskı yapılmasına imkan tanır.

Tampon baskı sistemi; tükenmez kalem, çakmak, powerbank ve kupa gibi promosyon ürünler üzerinde kullanılır. Ayrıca, oyuncak sektöründe, bebek ve minyatür oyuncaklar üzerinde çok sık kullanılan tampon baskı sistemi, medikal ürünlerde de oldukça sık tercih edilir.

Tampon baskı sistemi medikal alanda ameliyathane gereçleri ve şırınga gibi ürünlerde kullanılır. Geniş bir kullanıma sahip baskı teknikleri, reklam amaçları için de uygundur.